NİSAN’ın ilk yarısında görülen zirai don olayı, Cumhuriyet tarihinin en büyük don felaketi olarak kayıtlara girdi.
İç Anadolu, Ege, Trakya, Karadeniz, Akdeniz ve Doğu Anadolu’da 36 ilde görülen zirai don olayının bazı tarım ürünleri ile çok sayıda bahçe ürününde, büyük oranda ürün kaybına yol açtığı tespit edildi. Ürün kaybı, normal olarak başka kayıpları da beraberinde getiriyor.
Ürün kaybının İç Anadolu’da hububat ve meyve çeşitleri üzerinde Ege ve Trakya’da üzüm ve meyve bağlarında, Karadeniz’de Fındık, Akdeniz de narenciyede, Doğu Anadolu’da da badem ve cevizde olması bekleniyor.
Türkiye’nin elma üretim merkezi olan Niğde’de resmi kayıtlara göre (ÇKS) her yıl 600 bin ton, resmi olmayanlarla birlikte 1 milyon tona yakın elma üretiliyor. Niğde’de üretilen yaklaşık 1 milyon ton elmanın yüzde 60’a yakın kısmı ihraç edilirken geriye kalanı iç piyasalarda tüketiliyor. Niğde’nin elmada bu yıl zira don felaketi nedeniyle ihracat bir yana, iç piyasanın ihtiyacını karşılamakta zorlanacağı söyleniyor.
Akdeniz’de narenciye bahçelerinde de durum farklı değil. Bir üretici önceki yıl 50 ton ürün aldığını söylediği tarlasından, bu yıl 5-6 ton arası ürün alabileceğini söyledi.
Donun vurduğu illerde hasar tespit çalışmaları yapıldı.
Tespit çalışmalarından sonra altı bölgede 36 ilde yetişen tüm ürünlerde, bazı ürünlerde yüzde 50-60 bazı ürünlerde de yüzde 100’e varan oranlarda ürün kayıplarının olacağı öngörüsü paylaşıldı.
Uzun zamandır ortalıkta görünmeyen TZOB Başkanı Şemsi Bayraktar don felaketinin yaşandığı illerde hasar tespit çalışmalarına katıldı.
Gene uzun bir zamandır sesi çıkmayan TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu zirai don felaketinden sonra, yaşanan sorunla ilgili görüş açıkladı.
Ak Parti iktidarlarının en net Tarım ve Orman bakanı olan İbrahim Yumaklı zirai don olayını, ”tarihin en büyük zirai don olayı” olarak değerlendirdi.
Bölgelerdeki Ziraat Odaları, Üretici Birlikleri ve üreticiler de tarihi zirai don olayı karşısında “afet-felaket” değerlendirmesi yaptı.
Zirai don olayının yarattığı felaket öncelikle İşsizlik, tüketim, ekonomi ve dövizde darlık olacak. Ayrıca pahalılık ve gıda da darlık şeklinde olacak.
KONYA’DA DON OLAYI
Don, hububatta bazı bölgelerde arpayı vurukken bazı bölgelerde de erken ekim pancar tarlalarını vurdu. Dondan etkilenen pancarın telafisi mümkün de arpanın telafisi bu saatten sonra mümkün değil.
Bahçe ürünlerinde ise ürün kaybı korkunç boyutlarda. TZOBB Başkanı Şemsi Bayraktar Akşehir’de katıldığı hasar tespit çalışmalarından sonra yaptığı açıklamada Badem, Ceviz ve Kayısı da yüzde 95, Erik, Kiraz, Şeftali , Vişne ve Üzüm’de yüzde 90, Armut, Ayva ve Elma’da yüzde 80 civarında ürün kaybının olacağını açıkladı.
Gene aynı şekilde merkez başta olmak üzere, Beyşehir, Seydişehir, Kulu, Cihanbeyli , Bozkır ve Hadim’de bahçe ürünlerinde yüzde 60-80 arasında değişen oranlarda ürün kaybının olacağı öngörülüyor.
Ülkedeki il sayısının yarısına yakın ilde etkisini gösteren zirai don olayı, Cumhuriyet tarihinin en büyük don felaketi olarak kayda geçti.
Hakikaten felaket.