İlk ihracat seferberliği; “Karadeniz Vapuru”

İhracat..Dış satım; 2024 yılında 2023’e göre yüzde 2.5 artarak 262 milyar dolar; ton başına toplam ihracat değeri 2023 yılında 1.48 dolar iken 2024 yılında 1.42 dolar; en çok ihraç edilen ürünler motorlu kara taşıtları, makine ve mekanik cihazlar, demir/çelik ürünleri, mineral yakıtlar; en çok ihracat yaptığımız ülkeler Almanya, ABD, Birleşik Krallık, İtalya, Irak, Fransa, İspanya, Rusya, Hollanda, Romanya; ihracatın ithalatı karşılama oranı bir önceki yıl % 69.9 iken 2024 aynı dönemde % 76.5 olarak gerçekleşmiş. Üreten, ülkeme döviz kazandıran ellere , beyinlere teşekkürler.

Ülkemin Cumhuriyet döneminde ilk ihracat seferberliği yüzen fuar projesi Karadeniz Vapuru. 1925 yılında Atatürk büyük çaplı bir sergi projesi istemişse de Kabine masraflı ve gereksiz bulmuş. 19 Mart 1925 TBMM’de Kâzım Karabekir Paşa “vatan malını göstermek, sevdirmek, sarf ettirmek için gereklidir, teşvik edilmelidir” sözleriyle savunmuşsa da Ticaret Bakanı Ali Cenani Bey “bütçeye öngörülen 15 bin lira ile hiçbir şey mümkün değildir, seyyar sergi veya 15 yıl önce Rusların vapur içinde ürünlerini ve üreticilerini İstanbul ve Avrupa ülkelerine gönderdiği örneğini ortaya atmış. Seçilen Karadeniz Vapuru 1905 Hollanda yapımı 120 metre boy, 14 metre eninde , 12 mil hız yapabilen bir vapurdu ve Haliç Tersanesi’nde Asım Bey ve Naci Bey isimli iki mimarın çizimlerine sadık kalınarak gerçekleştirildi. Bence güzel olan taraf bütçeden 100 bin lira ortaya konulabilirken İstanbul Ticaret Odası’nın 500 bin lira katkıda bulunması. Sergi vapuru kaptanlığına Atlantik geçen ilk yolcu vapuru Gülcemal’in kaptanı Lütfi Kaptan atandı. 4 dilde bilgi veren etiketlerle donatılan  Kütahya çinisinden, Hacı Bekir lokumuna, madenlerden, tarım ürünlerine, Bursa-Hereke kumaşlarından  kehribara pek çok ürünlerin yerleştirildiği, personeli özenle seçilen, adına hatıra pulları bastırılan Karadeniz Vapuru tanınmış ses, saz, tiyatro sanatçıları, basın temsilcileri, Devlet Adamları, eğitimciler, tüccarlar, İstiklal Marşımızın bestecisi Osman Zeki bey şefliğinde Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası üyelerinin de yer aldığı yolcularıyla 12 Haziran 1926 tarihinde İstanbul’dan demir aldı. Atatürk gezdiği vapurun hatıra defterine “ Sergi başarıya ulaşmış bir eserdir, gayet iyi izlenimler meydana getirdi bende, sunuş tarzı çok iyidir, hazırlayıcısını takdir ve tebrik ederim” . Cezayir Bona, İspanya Barcelona, Fransa Le Hayre, Fransa Marsilya limanlarında büyük ilgi gören sergi vapuru Le Hayre limanında CSO konseriyle de takdir topladı. Kütahya çinileri,Osmanlı-Yörük- Selçuklu-Acem halıları; tarçın ve sakız konulu Hacı Bekir lokumları; yeşim, yakut, firuze gibi değerli taşlarla bezenmiş el yapımı çeşmi bülbül, laledan, gülebdan gibi  cam ürünleri beğeni kazandı. . Karadeniz Vapuru yolculuğunu Londra, Amsterdam, Hamburg, Stocholm, Helsinki, Leningrad, Danzig, Gdyni, Kopenhag, Anvers, Cenova, Napoli gibi 16 limana uğrayarak  tamamlar. (yazımda tanıtım amaçlı yararlandığım eser Atatürk ve Sanayi Devrimi/FMV Işık Okulları armağanı/Ekim 2022 baskı)

Memleketim için katkıda sağlayan herkese başta Atatürk olmak üzere rahmet ve minnetle anarken ihracatımıza katkı sağlayan üretici eller ve beyinlere teşekkür ederim. Orhan Veli Kanık şiiri ile son veriyorum yazıma “Neler yapmadık su vatan için! Kimimiz öldük; Kimimiz nutuk söyledik.”